Rady i porady
Szczepionki, o których warto wiedzieć przed wyjazdem do egzotycznych krajów
Nie ma nic gorszego niż choroba w trakcie wymarzonego urlopu

Nie ma nic gorszego niż choroba w trakcie wymarzonego urlopu. Choć drobne kłopoty żołądkowe są dość powszechne wśród podróżnych, istnieją również poważniejsze schorzenia, o których warto wiedzieć oraz przed którymi można się chronić.
Jednym z takich zagrożeń jest ompox, wcześniej znany jako małpia ospa. Na początku ta wirusowa infekcja była śmiertelna dla 10% zarażonych, ale w ostatnich latach wskaźnik ten spadł do 3,3%. W sierpniu Szwecja stała się pierwszym krajem poza Afryką, który wykrył nową, groźniejszą mutację ompoxu, nazwaną klad Ib, która szybko przeniosła się do Azji, z potwierdzonym przypadkiem w Tajlandii i podejrzanymi przypadkami w Pakistanie oraz na Filipinach.
Globalne zaniepokojenie
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła, że trwająca epidemia ompoxu dotyka już kilkunastu krajów w Afryce Środkowej, co stanowi "nagłą sytuację w dziedzinie zdrowia publicznego o znaczeniu międzynarodowym". To najwyższy poziom alarmu zgodnie z międzynarodowymi standardami zdrowotnymi. Amerykańskie Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) zalecają szczepienie dwiema dawkami szczepionki Jynneos dla osób z wysokim ryzykiem zakażenia w USA.
Aby zapobiec ukąszeniom owadów, podróżni powinni korzystać z repelentów i nosić ubrania potraktowane permetryną, w tym długie rękawy i spodnie, zwłaszcza na świeżym powietrzu. Te same zalecenia dotyczą również innych chorób przenoszonych przez komary, takich jak malaria.
Ostatnie postępy w dziedzinie szczepień
Z radością dla podróżnych warto zauważyć, że szczepionka przeciwko dengue stała się znaczącym krokiem naprzód. Szczepionka o nazwie Qdenga jest już dostępna w Wielkiej Brytanii, Unii Europejskiej i kilku krajach poza jej granicami, natomiast w USA można zaszczepić się szczepionką Dengvaxia. Jednak jak zauważa dr Niki Longley, specjalistka w dziedzinie chorób zakaźnych i medycyny podróży, szczepionka przeciwko dengu nie jest uniwersalnym rozwiązaniem.
„Szczepionka Qdenga zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu choroby i zgonu przy powtórnym zakażeniu dengą, ale jeśli nie przeszło się tej choroby wcześniej, nie oferuje prawie żadnej ochrony” – mówi. Longley radzi osobom, które nigdy nie były chore na dengę, by wstrzymały się ze szczepieniem do zakończenia badań klinicznych i zamiast tego przestrzegały zaleceń dotyczących ochrony przed ugryzieniami owadów.
Jednym z entuzjastów szczepionki Qdenga jest brytyjski podróżnik i pisarz Kris Dwayer. Zakażony dengą w Malezji w 2014 roku przeszedł bardzo ciężki przebieg choroby. Pamięta wysoką gorączkę i konieczność hospitalizacji, a teraz, mając świadomość ryzyka ponownego zakażenia, rozważa szczepienie.
W międzyczasie optymistyczne informacje o możliwościach wyeliminowania malarii w ciągu najbliższej dekady budzą nadzieję. Badania wykazały, że dostępna szczepionka przeciwko tej niebezpiecznej chorobie, która każdego roku zabija 600 000 osób (z czego większość to dzieci w Afryce poniżej 5. roku życia), może radykalnie zmienić sytuację.
Ryzyko zachorowania
Pierwsze szczepienia przeciw malarii rozpoczęły się wśród dzieci w Sudanie Południowym i Wybrzeżu Kości Słoniowej, a kolejne afrykańskie kraje szykują się do zatwierdzenia stosowania tej szczepionki. To z pewnością dobra wiadomość. Jednak Longley zauważa, że szanse na opracowanie szczepionki przeciwko malarii dla podróżnych w najbliższym czasie są „niemal zerowe”. „Ta szczepionka wymaga stałej podaży boosterów i nie zapewnia pełnej ochrony” – dodaje.
Mimo postępów, wielu podróżnych, szczególnie tych planujących wyjazdy w obszary zagrożone chorobami, powinno być świadomych niezbędnych środków ostrożności. Fińska przedsiębiorczyni Annina Sandberg, założycielka biura podróży Visit Natives, zna to zagadnienie z własnego doświadczenia. Podczas podróży w trudno dostępne regiony Afryki zawsze zabiera ze sobą leki przeciwdziałające malarii oraz siatki przeciwko owadom, co czyni ją bardzo odpowiedzialną podróżniczką.
Jej niepokojące doświadczenia z przeszłości związane były z decyzją o rezygnacji z tabletek przeciwmalarycznych, po tym jak zaobserwowała, że mieszkańcy często wracają do zdrowia po malarii. Jej historia przypomina, jak łatwo jest zlekceważyć ryzyko i jak ważne jest stosowanie odpowiednich środków ostrożności.
Podchodząc do tematu z doświadczeniem, takie osoby jak Sandberg podkreślają, że mimo wszystkich działań ostrożności, całkowite wyeliminowanie ryzyka w trakcie podróży jest niemożliwe. Odpowiednie informacje na temat szczepień i zdrowia przed wyjazdem są kluczowe dla zapewnienia bezpiecznego i udanego wypoczynku.
Rady i porady
10 najlepszych rzeczy do zrobienia w Berlinie
Berlini strefa kultury to miejsce pełne muzeów, parków oraz tętniącego życia nocnego. Odkryj najciekawsze atrakcje Berlina.

Berliński raj dla miłośników kultury, architektury i nocnego życia oferuje niezapomniane wrażenia. Miasto zachwyca zarówno ekskluzywnymi lokalami, jak i alternatywnymi miejscami. Od znanych na świecie kolekcji na wyspie muzealnej (Museumsinsel), wpisanej na listę UNESCO, po taneczne szaleństwo w emblematycznych klubach – oto kluczowe atrakcje, które w pełni oddają ducha Berlina.
Odkryj skarby Muzeum Wyspowego
Muzeum Wyspowe, uznawane za światowe dziedzictwo od 1999 roku, to pięć muzeów, które kryją w sobie liczne skarby. Warto zobaczyć takie arcydzieła jak egipski posąg królowej Nefertiti w Nowym Muzeum, pejzaże autorstwa Caspara Davida Friedricha w Starej Galerii Narodowej oraz bóstwa z Starożytnej Grecji i Rzymu w Muzeum Starożytności. Każde piętro kryje w sobie fascynujące odkrycia.
Odpocznij w berlińskich parkach
Berlin jest jednym z najzielonych miast Europy i wciąż powiększa swoją przestrzeń parkową. Do nowości należy park am Gleisdreieck, stworzony na terenie dawnego węzła kolejowego, oraz Tempelhofer Feld, usytuowany na terenie byłego lotniska Tempelhof.
Nocne życie w Berlinie
Nie można powiedzieć, że poznało się Berlin, jeśli nie spędziło się nocy w jego tętniących życiem klubach. Poleca się miejsca takie jak Sisyphos, RSO.Berlin czy Club Ost, a także klasyczne kluby, takie jak SO36 i SchwuZ.
Odwiedź berliński Späti
Späti to berlińska odpowiedź na sklepy spożywcze, które oprócz alkoholu i przekąsek, stają się miejscem towarzyskich spotkań mieszkańców.
Podziwiaj najlepsze street art
Berlin jest stolicą sztuki ulicznej, a szczególnie interesujące prace można znaleźć w dzielnicach Kreuzberg i Friedrichshain. Nie przegap East Side Gallery – fragmentu Muru Berlińskiego pokrytego dziełami znanych artystów.
Kąp się i pływaj po berlińskich wodach
Choć Berlin nie ma dostępu do morza, oferuje liczne miejsca do wypoczynku nad wodą, takie jak Schlachtensee oraz Badeschiff – klub plażowy z barką, która zamieniła się w basen.
Dowiedz się o życiu za Murem Berlińskim
Aby lepiej zrozumieć historię podzielonego miasta, odwiedź Pomnik Muru Berlińskiego z multimedialnymi stacjami i oryginalnymi instalacjami.
Ciesz się Tiergarten
Tiergarten, niegdyś teren łowiecki, to teraz zielone płuca Berlina. Można tu biegać, pływać łódką lub delektować się piwem w restauracji Café am Neuen See.
Spróbuj Currywurst
Nie opuszczaj Berlina bez skosztowania currywurst – ulicznej potrawy, która od 1949 roku stała się kultowym symbolem miasta.
Odkrywaj eklektyczną scenę artystyczną Berlina
Berlinskie życie artystyczne obfituje w dzieła wielkich mistrzów. Warto odwiedzić takie muzea jak Galeria Narodowa, a także nietypowe miejsca, jak Kolekcja Boros w bunkrze z czasów II wojny światowej.
Rady i porady
Gdzie znaleźć najlepszy ramen w Tokio
Odkryj fascynujący świat ramen w Tokio, jego smak i najlepsze lokale serwujące to kultowe danie japońskiej kuchni.

W Tokio, jednym z największych miast na świecie, znajduje się wiele lokali oferujących wyśmienity ramen, kultowe danie japońskiej kuchni, którego standardowa porcja kosztuje około ¥700–800 (4–5 dolarów USA). Niektóre restauracje oferują dodatkowe składniki, takie jak ketchup do makaronu, za ¥100–200 (1–2 dolary USA).
Ramen, wywodzący się z chińskiego słowa lamian, to rodzaj makaronu przygotowanego z mąki pszennej i wody, który istnieje od około 3000 lat. W początkach XX wieku, po zakończeniu okresu sakoku, chińscy imigranci przywieźli to danie do Japonii, gdzie szybko stało się integralną częścią ulicznego jedzenia, zdobywając popularność wśród różnych rodzajów makaronów.
Ramen składa się z pięciu podstawowych elementów: bulionu, sosu, aromatycznego oleju, makaronu oraz dodatków. Ramen tokijski słynie z falistych nitek makaronowych oraz bulionu na bazie shoyu (sosu sojowego) o delikatnym smaku. W ofercie znajdują się buliony z różnymi rodzajami mięsa, takim jak wieprzowina czy kurczak. Popularne dodatki to char siu (grillowana wieprzowina), menma (marynowany bambus) oraz gotowane jajko.
Podczas odwiedzania cafe ramen warto zwrócić uwagę na kilka kwestii. W niektórych lokalach znajdziemy automaty do zamówień, gdzie można wybrać rodzaj ramen i dodatki, podczas gdy w innych obowiązuje tradycyjne menu. Restauracje często oferują unikalne opcje, takie jak tsukemen – makaron podawany z sosem, z pominięciem bulionu. W przypadku problemów z językiem, należy śmiało prosić personel o pomoc.
Wśród najlepszych miejsc na ramen wyróżniają się:
- Afuri – znane z yuzu shio, lekkiego bulionu z kurczaka i cytrusów.
- Matsutomi – oferujące doskonałe yuzu shio ramen oraz dodatkowe smaki, takie jak tanmen.
- Mendokoro Umekichi – słynie z shoyu ramen z doskonale przygotowanym makaronem i soczystym char siu.
- Tachihira Shiobuta Ramen – znane z bulionu wieprzowego i kurczaka oraz gyoza.
- Yokohama Ramen Okamoto – serwujące dania z bulionem z kurczaka i wieprzowiny, z darmowym ryżem i piklami.
Dla miłośników nietypowych smaków polecane są kawiarnie takie jak Bassanova, oferująca tajskie zielone curry, oraz Oreryu Gyoza Meshi, znana z pomidorowego ramen z delikatnymi gyoza.
Ramen w Tokio dostępny jest nie tylko w lokalach ulicznych, ale również w dużych centrach handlowych, gdzie unikalne lokale i zautomatyzowane kioski proponują różnorodne dania, zaspokajając nawet najbardziej wyszukane gusta. Zanurzając się w japońskiej kulturze, można odkryć fascynujący świat ramen i innych rodzajów makaronu, takich jak udon czy soba.
Rady i porady
13 rzeczy, które warto wiedzieć przed podróżą do Porto
Praktyczne porady dla osób planujących wizytę w Porto, obejmujące transport, zakwaterowanie oraz kulinaria.

Zanim wybierzesz się do Porto, warto wziąć pod uwagę kilka kluczowych wskazówek, aby Twoja podróż była udana. To urokliwe miasto w Portugalii łączy nowoczesną sztukę, średniowieczną architekturę oraz znakomitą kuchnię. Oto porady, które pomogą Ci maksymalnie cieszyć się pobytem w Porto.
Unikaj prowadzenia samochodu
Należy unikać prowadzenia samochodu w centrum miasta. Wąskie ulice, jednopasmowy ruch, korki i problemy z parkowaniem mogą być wyzwaniem nawet dla rodowitych mieszkańców. Dużo lepiej zostawić auto na obrzeżach i skorzystać z transportu publicznego.
Zakwaterowanie
Zaleca się również wcześniej wybranie lokalizacji zakwaterowania. Dzielnica Ribeira jest popularna z uwagi na swoją historyczną architekturę oraz rozrywkowe miejsca, lecz często jest zatłoczona turystami. Rozważ możliwość zamieszkania w centralnym Aliados lub w Foz do Douro, niedaleko plaży.
Rezerwacje restauracji
Warto serdecznie rezerwować stoliki w restauracjach z wyprzedzeniem. Porto słynie z licznych znakomitych restauracji, w tym lokali wyróżnionych gwiazdkami Michelin, takich jak Pedro Lemos i Antiqvvm. Powinno się zarezerwować miejsce kilka tygodni przed wizytą, zwłaszcza w letnim sezonie, który trwa od maja do września.
Transport
Podczas odwiedzin, poleca się kupno karty Andante do podróży transportem publicznym. Porto dysponuje dobrze rozwiniętą siecią metra, autobusów i tramwajów. Karta Andante kosztuje 0,60 € (0,70 USD) i umożliwia łatwe opłacanie przejazdów.
Spakuj kostium kąpielowy
Nie zapomnij również przynieść kostiumu kąpielowego. W zachodniej części miasta znajdują się szerokie plaże, a chociaż woda może być zimna, doskonale orzeźwia w upalne dni, kiedy temperatura osiąga 33°C (93°F).
Wygodne buty i odzież
Zalecane są także wygodne buty i stylowa, codzienna odzież. Górzysty teren i nierówności w Porto wymagają dobrego obuwia sportowego. Dobrze jest również zorientować się w lokalnych preferencjach dotyczących ubioru, aby uniknąć wrażenia turysty.
Pogoda
Ponadto, należy przygotować się na zmiany pogody. Porto charakteryzuje się klimatem śródziemnomorskim: upalne lata i chłodniejsze zimy. Nawet latem warto mieć przy sobie płaszcz przeciwdeszczowy oraz nosić wielowarstwowe ubrania.
Kuchnia lokalna
Podczas wizyty, zdecydowanie warto spróbować franczese. To popularne lokalne danie, przypominające kanadyjski poutine, składa się z szynki, kiełbasy, steku i dużej ilości sera – z pewnością będzie to kulinarne odkrycie.
Kolejnym chwalonym przez miejscowych daniem są tripas à modo do Porto. To sycące gulasz z cielęcego podrobów, kiełbas i przypraw, które warto spróbować w restauracji O Buraco.
Napiwki i język
Przyda się także znajomość zasad dotyczących napiwków. W Porto napiwki nie są obowiązkowe. W turystycznych restauracjach zazwyczaj wynoszą około 10% wartości rachunku, jednak w kawiarniach i barach zostawienie napiwku nie jest konieczne.
Warto poznać kilka zwrotów po portugalsku. Choć wielu mieszkańców mówi po angielsku, znajomość podstawowego języka z pewnością zyska szacunek lokalnej społeczności. Należy również nie opierać się na znajomości hiszpańskiego. Mimo że te języki są podobne, hiszpański nie jest tak rozpowszechniony w Porto, jak angielski.
Bezpieczeństwo
Na koniec, chroń swoje rzeczy. Porto jest bezpiecznym miastem, ale miej na uwadze potencjalnych kieszonkowców, szczególnie w komunikacji publicznej. W nocy zaleca się unikać ciemnych zaułków i korzystać z taksówek.
-
Rankingi6 miesięcy temu
5 tras, które pokazują to, co najlepsze w Irlandii
-
Rady i porady7 miesięcy temu
Najlepsze czasy na wizytę w Omanie
-
Rady i porady7 miesięcy temu
Gdzie można poznać kulturę rdzennych mieszkańców Australii?
-
Rankingi7 miesięcy temu
17 Najlepszych Miejsc do Odwiedzenia w Irlandii
-
Wiadomości7 miesięcy temu
Weekend w stylu Barbie na egzotycznej wyspie Hainan
-
Rankingi7 miesięcy temu
7 tras pieszych na Bali, których nie możesz przegapić
-
Rankingi7 miesięcy temu
8 najlepszych miejsc do odwiedzenia w Egipcie
-
Rankingi7 miesięcy temu
10 najlepszych pizzerii na Świecie w 2024 roku